Vanaf de beginperiode was de groei onstuitbaar, systematisch en op z’n minst net zo onthullend als hetgeen eraan voorafging. In de kern van waar Hubbard mee worstelde aan het eind van 1950 en het begin van 1951 lag nog een filosofisch vraagstuk. Als Dianetics de definitieve verklaring was van het menselijke verstand, wat was het dan dat het verstand gebruikte? Of beter uitgedrukt, waaruit bestond het leven zelf? In een stellige verklaring over dat onderwerp legde hij uit: “Hoe verder men zocht, hoe beter men begreep dat zich hier, in dit schepsel homo sapiens te veel vraagtekens bevonden”.

Het daaruit voortvloeiende onderzoek, waaraan hij ongeveer twintig jaar eerder was begonnen, was gedenkwaardig. In een andere verklaring over dit onderwerp schreef Hubbard: “Ik heb mij bezig gehouden met het onderzoek van de grondbeginselen van het leven, het materiële universum en het menselijke gedrag”. En hij voegde eraan toe dat, indien vele anderen voor hem “deze nog niet in kaart gebrachte weg hadden bewandeld”, zij geen wegwijzers hadden achtergelaten. Niettemin werd aan het begin van de lente van 1952, in een lezing van cruciale betekenis in Wichita, Kansas, het resultaat van zijn onderzoek aangekondigd: Scientology

Scientology, een toegepaste religieuze filosofie, is vastgelegd in meer dan honderd boeken en meer dan 3000 op de band opgenomen lezingen. Deze werken vertegenwoordigen in hun totaliteit een uiteenzetting over de aard en het potentieel van de mens en zelfs wanneer deze uiteenzetting ten dele is terug te vinden in verschillende oude geschriften, betreft het een onbetwistbaar unieke uiteenzetting. Enkele essentiële principes van de Scientology filosofie zijn: de mens is een onsterfelijk geestelijk wezen; zijn ervaringen reiken veel verder dan een enkel mensenleven; en zijn capaciteiten zijn onbeperkt, zelfs indien zij op dit moment niet worden gerealiseerd. In die zin vertegenwoordigt Scientology wat wel eens de ultieme definitie van een religie zou kunnen zijn; geen systeem van geloofswaarden, maar een methode om een hoger niveau van spiritueel bewustzijn te bereiken.

Scientology bereikt wàt het bereikt door Hubbard’s werk te bestuderen en de daarin beschreven principes toe te passen. Centraal staat het auditeren, verricht door een auditor, afgeleid van het Latijnse woord audire, “luisteren”. Auditeren is niet zomaar een onnauwkeurige vorm van mentaal onderzoek en heeft in feite niets te maken met psychologie of psychotherapie. De auditor evalueert niet en zegt niet wat iemand moet denken; want auditeren wordt een persoon niet “aangedaan” en de voordelen ervan kunnen alleen maar worden behaald door actieve deelname en goede communicatie. Sterker nog, auditeren steunt op de stelregel dat een mens zijn problemen in het leven alleen kan oplossen wanneer hij of zij de kans krijgt de antwoorden zelf te vinden.

Het is precies om deze reden dat de auditor processen gebruikt die bestaan uit nauwkeurige reeksen vragen om iemand te helpen bij het zoeken naar ongewenste bronnen van moeilijkheden die anders onbekend zouden blijven. De procedure steunt op het feit dat, indien de ware bron van wat ons zorgen baart, volledig in ogenschouw wordt genomen en begrepen, het probleem niet langer bestaat. Als iemand bijvoorbeeld lijdt onder de nasleep van een reeds lang verdrongen engrammatisch trauma, dan is auditeren het middel waarmee dat trauma onderzocht, begrepen en geneutraliseerd kan worden. In dat opzicht kan auditeren worden gezien als een procedure waarmee wij bewust worden van die dingen waarvan wij ons niet bewust zijn; dingen waarvoor wij als het ware onze ogen sluiten maar die ons op nadelige wijze beïnvloeden. Naarmate meer en meer tot dan toe onbekende gegevens van het reactieve verstand worden blootgelegd, wordt de mens zich in gelijke mate ervan bewust wie hij is, wat er met hem is gebeurd en de omvang van zijn ware mogelijkheden.

De subjectieve betekenis van dit alles kan uiteraard moeilijk worden uitgedrukt; want auditeren betekent per definitie het opklimmen naar een tot nu toe onbekende staat. Maar in uiterst eenvoudige termen kan echter worden gesteld dat Scientology niet vraagt om te streven naar een ethischer gedrag, groter bewustzijn, geluk en geestelijke gezondheid. Scientology levert eerder de weg naar een staat waar dit alles gewoon is. Een staat waar men ethischer, bekwamer, onafhankelijk en gelukkiger is, omdat datgene wat ons dat niet laat zijn, is uitgeschakeld. Of met andere woorden, zoals Hubbard het zelf uitlegde aan mensen die niet bekend waren met Scientology: “Wij bieden u het kostbare geschenk van vrijheid en onsterfelijkheid – werkelijk, eerlijk”.